Lê Lai là một trong những dũng tướng đầu tiên sát cánh cùng Lê Lợi. Theo sử sách, vào năm 1418, Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa tại đất Lam Sơn, nhưng do tướng ít, quân thiếu nên bị nhà tướng nhà Minh vây đánh. Giặc chia quân bao vây, chặn giữ những nơi hiểm yếu kiến đội quân Lam Sơn rơi vào tình thế nguy khốn. Lê Lai đã cải trang thành Lê Lợi, đem quân ra đánh giặc Minh. Đặc biệt, ông đã hy sinh thân mình để cứu Lê Lợi thoát khỏi vòng vây của giặc Minh và được hậu thế ngợi ca là tượng đài về lòng trung quân ái quốc, đồng thời được vua Lê Thánh Tông gia phong là Trung Túc Vương. Lê Lai cũng đã được Vua Lê Thái tổ phong là công thần hạng nhất và tặng là “Suy trung đồng đức Hiệp mưu Bảo chính Lũng Nhai công thần”. Ngày 22/08 năm Quý Sửu (1433), Đức Thái tổ Cao Hoàng đế Lê Lợi băng hà, các vua nối ngôi về sau theo lời dặn của Đức Thải tổ đã cúng giỗ Lê Lai vào ngày 21/08 âm lịch, từ đó dân gian có câu “Hai mốt Lê Lai, Hai hai Lê Lợi”. Công lao của Trung Túc Vương Lê Lai đã được lịch sử tôn vinh, được nhân dân nước Việt đời đời ghi nhớ.